Συνένζυμο Q10 – Μια εις βάθος ματιά στις δυνατότητες, τις εφαρμογές και γιατί αξίζει την προσοχή μας

Μια εις βάθος ματιά στις δυνατότητες, τις εφαρμογές και γιατί αξίζει την προσοχή μας.

Το συνένζυμο Q10 (CoQ10) μου κέντρισε το ενδιαφέρον πριν αρκετά χρόνια. Όχι μόνο για τις δυνατότητες που του αποδίδονται από αντιοξειδωτική προστασία και καρδιοαγγειακή υγεία, μέχρι στήριξη του νευρικού συστήματος και βελτίωση της ενέργειας, αλλά και επειδή, σε περιπτώσεις που το σύστημα φαίνεται να «μπλοκάρει», είναι συχνά εκεί, στο παρασκήνιο, να παίζει ρόλο-κλειδί.

Η ενασχόλησή μου ξεκίνησε από την ανάγκη να καταλάβω πότε και σε ποιους όντως βοηθά, πέρα από τα θεωρητικά. Κι όσο περισσότερο το μελετούσα, σε ανθρώπους με χρόνια κόπωση, μυϊκούς πόνους, νευρολογικές δυσκολίες ή αθλητές με πτώση απόδοσης ,τόσο περισσότερο ανέβαινε στη λίστα των ουσιών που αξίζει να έχουμε στον «διατροφικό μας χάρτη».

🔬 Τι είναι το CoQ10;

Συχνά το αναφέρουν ως «βιταμίνη Q», αλλά δεν πρόκειται για βιταμίνη. Είναι ένα λιποδιαλυτό, ενζυματικό συνένζυμο που συμμετέχει καθοριστικά στην παραγωγή ενέργειας, ιδιαίτερα στα μιτοχόνδρια, όπου παίζει ρόλο στην παραγωγή ATP.

Το σώμα μας το συνθέτει φυσιολογικά, με συγκέντρωση σε ενεργοβόρα όργανα: καρδιά, εγκέφαλο, ήπαρ και νεφρά. Οι ανάγκες όμως μπορούν να αυξηθούν με την ηλικία, σε καταστάσεις στρες, φλεγμονής ή λήψης φαρμάκων (π.χ. στατίνες).

Ubiquinol vs Ubiquinone
Υπάρχουν δύο μορφές του CoQ10:

Ubiquinone: η οξειδωμένη μορφή
Ubiquinol: η ενεργή, αναγωγική μορφή με καλύτερη απορρόφηση και μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα

🧠 Νευρικό σύστημα & εγκεφαλική κόπωσ

Το CoQ10 φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο σε καταστάσεις που σχετίζονται με γνωστική κόπωση, εγκεφαλικό «θόλωμα», μειωμένη συγκέντρωση ή εξάντληση που δεν εξηγείται εύκολα.

Σε έρευνες έχει βρεθεί νευροπροστατευτικό, ιδίως σε ηλικιωμένους και άτομα με εκφυλιστικές νόσους (π.χ. Πάρκινσον). Στην πράξη, όμως, βλέπουμε θετικές επιδράσεις και σε νεότερα άτομα, ιδιαίτερα σε περιόδους υψηλής πνευματικής καταπόνησης.

❤️ Καρδιοαγγειακή υποστήριξη

Η καρδιά είναι ένα από τα όργανα με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση CoQ10. Η χορήγησή του έχει φανεί ότι:

Βελτιώνει τη συστολική λειτουργία
Μειώνει το οξειδωτικό στρες
Συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
Βοηθά στην καλύτερη παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ)

Έχει ενδιαφέρον ότι ακόμα και σε άτομα που δεν έχουν παθολογία, η υποκλινική ενίσχυση της καρδιακής λειτουργίας μπορεί να κάνει αισθητή διαφορά στην καθημερινότητα και την αντοχή.

🏋️ Αντοχή, μυϊκή κόπωση & προπόνηση

Το CoQ10 ενεργοποιεί τον PGC1α, έναν μεταγραφικό παράγοντα που προάγει την μιτοχονδριακή βιογένεση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:

Βελτιωμένη κυτταρική ενέργεια
Μείωση μυϊκής κόπωσης
Καλύτερη προσαρμογή στην προπόνηση, κυρίως αντοχής

Σε αθλητές ή σε άτομα που νιώθουν «ανεξήγητη» πτώση, η χορήγησή του για μερικές εβδομάδες μπορεί να κάνει τη διαφορά — ειδικά αν συνδυαστεί με καλό ύπνο και σωστή πρόσληψη μαγνησίου.

🧩 Χρόνια κόπωση & πόνοι άγνωστης αιτίας

Σε άτομα με χρόνια κόπωση, μυϊκούς πόνους, μειωμένη ανοχή στο στρες ή «κάψιμο» στο νευρικό σύστημα, η έλλειψη CoQ10 δεν είναι σπάνια.

Είτε πρόκειται για δυσλειτουργία στη μεταφορά του στα κύτταρα, είτε για αυξημένες απαιτήσεις λόγω στρες ή φαρμάκων, η συμπλήρωση 300 mg ubiquinol ημερησίως έχει σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικά αποτελέσματα — όχι θαύματα, αλλά αισθητές βελτιώσεις.

🧬 Γενετικοί παράγοντες & ανεπάρκειες

Υπάρχουν πολύ σπάνιες μεταλλάξεις (σε γονίδια όπως PDSS1, COQ2, COQ9, ADCK3) που επηρεάζουν τη σύνθεση ή χρήση του CoQ10. Δεν είναι ο κανόνας, αλλά αν κάποιος έχει σταθερά χαμηλά επίπεδα παρά τη λήψη του, αξίζει να εξετάσει το ενδεχόμενο.

🔍 Τι δόσεις χρησιμοποιούνται;

30–100 mg/ημέρα: για ήπια υποστήριξη
100–300 mg/ημέρα: σε καταστάσεις κόπωσης, καρδιοπροστασίας ή πνευματικής καταπόνησης
Έως 1.200 mg σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή χρήση στατινών)

Η ubiquinol μορφή έχει αποδειχτεί πιο απορροφήσιμη. Συνδυάζεται ιδανικά με λιπαρό γεύμα ή ελαιόλαδο για καλύτερη απορρόφηση.

➕ Συμπέρασμα

Το CoQ10 είναι ένα από τα πιο μελετημένα συμπληρώματα των τελευταίων δεκαετιών. Και ενώ πολλές ουσίες έρχονται και φεύγουν, αυτό παραμένει επίκαιρο — ίσως γιατί δρα σε πολλά επίπεδα:

Υποστηρίζει ενέργεια
Προστατεύει καρδιά και εγκέφαλο
Μπορεί να ενισχύσει την απόδοση
Έχει εξαιρετικό προφίλ ασφάλειας

«Στην πράξη, είναι συχνά το “κομμάτι του παζλ” που λείπει όταν κάποιος νιώθει εξαντλημένος χωρίς σαφή αιτία.»

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή. Πριν τη λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος ή τη μεταβολή στη διατροφή/θεραπεία σας, συνιστάται να συμβουλευτείτε τον ιατρό ή τον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί.

πηγές:

http://europepmc.org/abstract/AGR/IND23279963

http://www.kaneka-ubiquinol.com/wp-content/uploads/2015/07/study_food-content-of-ubiquinol-and-ubiquinone_kubo2008.pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13750359

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8814196

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18602819

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3178961

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531491

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9266510

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5807419

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24576561

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3257126